Mafu Kibonge, Adelard Mayanga Maku, Tshimimu Bwanga – hiç duymadınız mı? Yine de 70 yaşın üzerinde olan bu üç adam futbol tarihi yazdı. Rastgele bir taşra kulübünde değil, dünya futbolunda. Dünya Kupası'na katılan ilk Sahra Altı Afrika ülkesi futbol takımının bir parçasıydılar. Bu 1974'te Almanya'daydı. 50 yıl sonra, üç yaşlı “Leopards” – Zaire'nin, şimdiki Kongo'nun takımının adı – o zamanlar geldikleri yerlere geri döndüler.
Daha fazlasını okuyun Reklamcılık
Daha fazlasını okuyun Reklamcılık
Cumartesi, 13 Temmuz, Münsterland'ın güneyindeki Ascheberg. Öğle vakti civarında, küçük topluluktaki huzur ve sessizlik sona eriyor. Basın temsilcileri fotoğraf çektiriyor, hayranlar imza alıyor, ajans temsilcileri yaklaşık 40 Afrikalı misafirden oluşan grubu Sandstrasse'deki “Jagdschlösschen” oteline kadar götürüyor. Fotoğraflar ne kadar da benzer: 50 yıl önce, Afrika'nın kalbinden gelen adamlar da bu otelde kalıyordu.
sonra oyuncuların koçu
“Çocuklar çok arkadaş canlısı, nazik ve çekingendi,” Walburga “Walli” Krebber 50 yıl önceki çalkantılı dört haftayı hatırlıyor. “Bütün bölge bu utangaç Afrikalıları severdi,” dedi şimdi 72 yaşında olan Krebber RedaktionsNetzwerk Deutschland'a (Haberler). “O zamanlar ırkçılığa benzer hiçbir şey yoktu.” Sadece iletişim bile zordu çünkü Zaire'li adamlar sadece Fransızca konuşuyorlardı – Walburga Krebber ve yıllar önce ölen ve DFB hakemi ve Fortuna Seppenrade başkanı olarak konuklara bakan kocası Manfred'in ustalaşmadığı bir dil. “Ellerimiz ve ayaklarımızla iletişim kuruyorduk,” diyor eski kulüp başkanı. “O zamanlar Fortuna Seppenrade'deki çimimiz 'Wembley kalitesindeydi' ve Gelsenkirchen Parkstadion'dakine benziyordu. Muhtemelen Afrikalıların o zamanlar bölgedeki en iyi otellerden biri olan yakındaki “Jagdschlösschen”i seçmelerinin bir nedeni de buydu,” diyor Walli Krebber.
Daha fazlasını okuyun Reklamcılık
Daha fazlasını okuyun Reklamcılık
Bir Afrika futbol masalı
Kiracı Franz-Josef Schütte fuayede – otelde ve Ascheberg'de – küçük bir fotoğraf galerisi kurmuştu, 1974 yazındaki dört hafta zaten “kültürel mirasın” bir parçasıydı. Sonunda daha çok bir trajediye benzeyen Afrika futbol masalının hikayesi 1960'larda başladı. Kanlı ve şiddetli Kongo, Belçika sömürgesinden umutlu bir bağımsızlığa doğru yol aldı. Başkan Mobutu Sese Seko, iç savaş ve ayrılık tehdidi altındaki ülkeyi zorla birleştirmişti. Birçok sosyalist devlet gibi, Batı'nın ortağı olarak görülen Mobutu, doğal kaynaklar açısından zengin olan Afrika'nın ikinci büyük ülkesinin spor başarısıyla küresel prestij kazanmasını istiyordu. Spor tarihçisi Kay E. Schiller, Haberler'ye “Sporu kullanarak bunu politik olarak değerlendirmekle ilgiliydi” dedi.
Genç diktatör, özellikle “Aslanları”nın 1966'da futbolda Gana'dan “Siyah Yıldızlar”a düzenli olarak kaybetmesinden rahatsızdı. Hırslı Mobutu, sömürge sonrası kargaşa sırasında geçici olarak Kongo'da ordu konuşlandıran sol görüşlü Ganalı devlet başkanı Kwame Nkrumah'ın pan-Afrika iddiasından şüpheleniyordu. İlk olarak, “Aslanlar”ın adını “Leoparlar” olarak değiştirdi. Mobutu, benekli büyük kedileri açıkça seviyordu ve kendisi de sık sık leopar derisi giymiş olarak göründü. Futbola cömertçe yatırım yaptı, oyuncuları Avrupa'dan çok parayla geri çekti ve ilk başarısını elde edebildi. Ülke, 1968 ve 1974'te Afrika Kupası'nı kazandı ve zaferle şımarık “Siyah Yıldızlar”ı zirveden uzaklaştırdı.
50 yıl önce: Ascheberg'deki Dünya Kupası otelinin önündeki Zaireli oyuncular, fotoğrafta sağda o zamanki teknik direktörleri Blagoje Vidinić.
Kaynak: Harald Stutte
Makedonya'dan bir Avrupa koçu, Blagoje Vidinić işe alındı ve aslında Almanya'daki Dünya Kupası'na katılma hakkını elde etti. Oyuncular hükümdarın lüks malikanesine davet edildi ve Mayanga Maku'nun Haberler'ye doğruladığı gibi, hediye olarak gri bir VW Passat ve bir ev verildi.
Pelé, “en yetenekli oyuncu” hakkında övgü dolu sözler söyledi
Brezilya'nın futbol efsanesi Pelé, Mafu Kibonge'nin tanıştığı en yetenekli oyunculardan biri olduğunu söyledi. 50 yıl sonra Kibonge cep telefonunun ekranında geziniyor – kendisini büyük Pelé'nin yanında gösteren fotoğrafları bulması biraz zaman alıyor. “Bir arkadaş, bir idol gibiydi,” dedi bugün.
Daha fazlasını okuyun Reklamcılık
Daha fazlasını okuyun Reklamcılık
Genç, kendine güvenen Afrika devletinin beklentileri de buna paralel olarak yüksekti; zira Haziran 1974'te Almanya'da düzenlenen Dünya Kupası için büyük bir heyet yola çıktı. 21 oyuncunun yanı sıra, teknik direktörler ve masörler, bakanlar, elçiler ve subaylar da takım oteli “Jagdschlösschen”e girip çıktılar.
Zaire/Kongo'dan eski futbolcu
Ancak, spor açısından, Leopards'ın Almanya'daki performansı bir felaketti: İskoçya'ya karşı açılış maçında, amatörler – hiçbiri profesyonel değildi – iyi bir mücadele sergiledi ve 2-0 kaybetti. Ancak ikinci grup maçından önce bir çatışma çıktı: “Bize söz verilen bonuslar ödenmediği için greve gitmekle tehdit ettik,” diye hatırlıyor Mayanga Maku, o zamanlar “Goodyear” olarak adlandırdıkları, hücum oyuncusu olarak toptan ayrılması neredeyse imkansız olduğu için, iyi bir lastik üzerindeymiş gibi yarışıyordu. “Bunu bütün gece tartıştık ve ertesi gün bitkin ve motivasyonsuzduk.” Sonunda, DFB bile durumu yatıştırmak için devreye girdi ve oyuncu başına 3.000 DM bağışladı.
Ancak artık zorlu maç için profesyonel hazırlıktan söz etmek mümkün değildi. Afrikalılar, o zamanlar Yugoslavya olan takıma 9-0 yenildiler ve bir kez daha futbol tarihine geçtiler – bu, bugüne kadarki en ağır Dünya Kupası yenilgisiydi. Diktatör Mobutu'nun, Kinşasa'daki evinde “Leopards” takımının kasvetli performansından dolayı öfkelendiği ve hatta sonuçlarla tehdit ettiği bildirildi.
“Goodyear” Mayanga Maku, bir zamanlar “Afrikalı Pelé” olarak adlandırılan Mafu Kibonge ve Tshimimu Bwanga (soldan sağa) eski Gelsenkirchen Parkstadion'daki başlama vuruşunda Kongo delegasyonunun bir arkadaşıyla birlikte
Kaynak: Bennie & Cie. Capital GmbH
Daha fazlasını okuyun Reklamcılık
Daha fazlasını okuyun Reklamcılık
50 yıl sonra, Gelsenkirchen'e geri döndük. Eski Parkstadion artık ayakta değil, sadece tribünün tek bir parçası. “Alman seyircilerin oturduğu tribünün artık orada olmaması üzücü, çünkü umutsuzca geride olmamıza rağmen son saniyeye kadar bizi desteklediler,” diyor Mayanga Maku. Mafu Kibonge, Afrikalı Pelé ve Adelard Mayanga ile birlikte sahanın ortasında duruyor, tıpkı 50 yıl önce olduğu gibi, başlama vuruşuna hazır top önünde. Topu birlikte tekmeliyorlardı – Gelsenkirchen kulübünün eski çocukları ile Kongolu bir takım arasındaki dostluk maçının başlangıcı. Bu sefer Afrikalılar aslında dokuz gol atıyor ve tarihi rezalet üç gol yiyerek siliniyor.
50 yıl önce dünya şampiyonu Brezilya'ya karşı oynanan üçüncü grup maçı gerçek bir dönüm noktası yaratmadı. Futbol tarihi üçüncü kez yazıldı: Güney Amerikalı top sihirbazları Jairzinho ve Rivelino, maçın bitimine on dakika kala rakip ceza sahasının yakınında serbest vuruş için topu hazırlarken, Afrikalı Mwepu Ilunga aniden duvardan kurtuldu ve topu tekmeledi. Herkes şaşkınlıkla birbirine baktı, Zaireli adam sarı kart gördü – ancak Brezilyalılar golü kaçırdı.
O zamanlar, yorumcular bunu Afrika'nın deneyimsizliğinin tuhaf bir anı olarak görmezden geldiler. Yıllar sonra, Ilunga İngiliz BBC'sine verdiği bir röportajda şöyle açıkladı: “Çoğu izleyici bunu komik buldu (…) çünkü üzerimizdeki baskıyı anlamadılar.” Mobutu'nun başkanlık muhafızlarını “bizi tehdit etmek için” gönderdiği söyleniyor. (…) Oteli tüm gazetecilere kapattılar ve Brezilya'ya 4-0 yenilirse hiçbirimizin eve dönemeyeceğini söylediler.” Başarısız bir serbest vuruş sayesinde skor 3-0 olarak kaldı.
Kinşasa'ya muzaffer bir dönüş yok
Gelsenkirchen restoranı “Stadtgarten”da Kongo-Alman akşamı. Üç Dünya Kupası gazisi, şehrin temsilcileri ve Kongo büyükelçisi Louise Nzanga Ramazani tarafından onurlandırılır ve bir Afrika barbeküsü vardır. Elbette, her şey futbolla ilgilidir. “Kahire'de Dünya Kupası eleme maçında Mısır'a karşı oynadığımızda, stadyumda 3:2'lik galibiyetimizle tamamen sarhoş olmuş bir Amerikalı vardı,” diyor “Goodyear” Mayanga. “Adı, tüm zamanların en büyük boks efsanesi olan Muhammed Ali'ydi. O zamanlar, George Foreman'a karşı Dünya Kupası maçını Zaire'ye taşımaya karar vermişti.” Futbol kahramanlarının sadece üç maç sonra Kinşasa'ya dönüşü, her şeyden çok muzafferaneydi, diyor Mayanga. “Başkan Mobutu futbola olan ilgisini kaybetmişti, boksa para yatırmayı tercih etti.”
Daha fazlasını okuyun Reklamcılık
Daha fazlasını okuyun Reklamcılık
Ekim ayında, Kinşasa'da Ali ve Foreman arasındaki “Ormanda gürültü” gerçekten de dünya çapında yayınlandı. Mayanga, “Davet edilmedik, kendime bir bilet aldım. Biz 'leoparlar' artık kahraman değildik,” diyor. “Stadyumda hepimiz 'Ali, boma ye!' diye bağırdık.” Ali, onu öldür, “ki bu elbette asla gerçek anlamda söylenmedi.” Uzun bir süre, Zaire'de kimse futboldan bahsetmedi.
Daha fazlasını okuyun Reklamcılık
Daha fazlasını okuyun Reklamcılık
Cumartesi, 13 Temmuz, Münsterland'ın güneyindeki Ascheberg. Öğle vakti civarında, küçük topluluktaki huzur ve sessizlik sona eriyor. Basın temsilcileri fotoğraf çektiriyor, hayranlar imza alıyor, ajans temsilcileri yaklaşık 40 Afrikalı misafirden oluşan grubu Sandstrasse'deki “Jagdschlösschen” oteline kadar götürüyor. Fotoğraflar ne kadar da benzer: 50 yıl önce, Afrika'nın kalbinden gelen adamlar da bu otelde kalıyordu.
Walburga “Walli” Krebber,
sonra oyuncuların koçu
“Çocuklar çok arkadaş canlısı, nazik ve çekingendi,” Walburga “Walli” Krebber 50 yıl önceki çalkantılı dört haftayı hatırlıyor. “Bütün bölge bu utangaç Afrikalıları severdi,” dedi şimdi 72 yaşında olan Krebber RedaktionsNetzwerk Deutschland'a (Haberler). “O zamanlar ırkçılığa benzer hiçbir şey yoktu.” Sadece iletişim bile zordu çünkü Zaire'li adamlar sadece Fransızca konuşuyorlardı – Walburga Krebber ve yıllar önce ölen ve DFB hakemi ve Fortuna Seppenrade başkanı olarak konuklara bakan kocası Manfred'in ustalaşmadığı bir dil. “Ellerimiz ve ayaklarımızla iletişim kuruyorduk,” diyor eski kulüp başkanı. “O zamanlar Fortuna Seppenrade'deki çimimiz 'Wembley kalitesindeydi' ve Gelsenkirchen Parkstadion'dakine benziyordu. Muhtemelen Afrikalıların o zamanlar bölgedeki en iyi otellerden biri olan yakındaki “Jagdschlösschen”i seçmelerinin bir nedeni de buydu,” diyor Walli Krebber.
Daha fazlasını okuyun Reklamcılık
Daha fazlasını okuyun Reklamcılık
Bir Afrika futbol masalı
Kiracı Franz-Josef Schütte fuayede – otelde ve Ascheberg'de – küçük bir fotoğraf galerisi kurmuştu, 1974 yazındaki dört hafta zaten “kültürel mirasın” bir parçasıydı. Sonunda daha çok bir trajediye benzeyen Afrika futbol masalının hikayesi 1960'larda başladı. Kanlı ve şiddetli Kongo, Belçika sömürgesinden umutlu bir bağımsızlığa doğru yol aldı. Başkan Mobutu Sese Seko, iç savaş ve ayrılık tehdidi altındaki ülkeyi zorla birleştirmişti. Birçok sosyalist devlet gibi, Batı'nın ortağı olarak görülen Mobutu, doğal kaynaklar açısından zengin olan Afrika'nın ikinci büyük ülkesinin spor başarısıyla küresel prestij kazanmasını istiyordu. Spor tarihçisi Kay E. Schiller, Haberler'ye “Sporu kullanarak bunu politik olarak değerlendirmekle ilgiliydi” dedi.
Genç diktatör, özellikle “Aslanları”nın 1966'da futbolda Gana'dan “Siyah Yıldızlar”a düzenli olarak kaybetmesinden rahatsızdı. Hırslı Mobutu, sömürge sonrası kargaşa sırasında geçici olarak Kongo'da ordu konuşlandıran sol görüşlü Ganalı devlet başkanı Kwame Nkrumah'ın pan-Afrika iddiasından şüpheleniyordu. İlk olarak, “Aslanlar”ın adını “Leoparlar” olarak değiştirdi. Mobutu, benekli büyük kedileri açıkça seviyordu ve kendisi de sık sık leopar derisi giymiş olarak göründü. Futbola cömertçe yatırım yaptı, oyuncuları Avrupa'dan çok parayla geri çekti ve ilk başarısını elde edebildi. Ülke, 1968 ve 1974'te Afrika Kupası'nı kazandı ve zaferle şımarık “Siyah Yıldızlar”ı zirveden uzaklaştırdı.
50 yıl önce: Ascheberg'deki Dünya Kupası otelinin önündeki Zaireli oyuncular, fotoğrafta sağda o zamanki teknik direktörleri Blagoje Vidinić.
Kaynak: Harald Stutte
Makedonya'dan bir Avrupa koçu, Blagoje Vidinić işe alındı ve aslında Almanya'daki Dünya Kupası'na katılma hakkını elde etti. Oyuncular hükümdarın lüks malikanesine davet edildi ve Mayanga Maku'nun Haberler'ye doğruladığı gibi, hediye olarak gri bir VW Passat ve bir ev verildi.
Pelé, “en yetenekli oyuncu” hakkında övgü dolu sözler söyledi
Brezilya'nın futbol efsanesi Pelé, Mafu Kibonge'nin tanıştığı en yetenekli oyunculardan biri olduğunu söyledi. 50 yıl sonra Kibonge cep telefonunun ekranında geziniyor – kendisini büyük Pelé'nin yanında gösteren fotoğrafları bulması biraz zaman alıyor. “Bir arkadaş, bir idol gibiydi,” dedi bugün.
Daha fazlasını okuyun Reklamcılık
Daha fazlasını okuyun Reklamcılık
Genç, kendine güvenen Afrika devletinin beklentileri de buna paralel olarak yüksekti; zira Haziran 1974'te Almanya'da düzenlenen Dünya Kupası için büyük bir heyet yola çıktı. 21 oyuncunun yanı sıra, teknik direktörler ve masörler, bakanlar, elçiler ve subaylar da takım oteli “Jagdschlösschen”e girip çıktılar.
“Goodyear” olarak bilinen Mayanga Maku,
Zaire/Kongo'dan eski futbolcu
Ancak, spor açısından, Leopards'ın Almanya'daki performansı bir felaketti: İskoçya'ya karşı açılış maçında, amatörler – hiçbiri profesyonel değildi – iyi bir mücadele sergiledi ve 2-0 kaybetti. Ancak ikinci grup maçından önce bir çatışma çıktı: “Bize söz verilen bonuslar ödenmediği için greve gitmekle tehdit ettik,” diye hatırlıyor Mayanga Maku, o zamanlar “Goodyear” olarak adlandırdıkları, hücum oyuncusu olarak toptan ayrılması neredeyse imkansız olduğu için, iyi bir lastik üzerindeymiş gibi yarışıyordu. “Bunu bütün gece tartıştık ve ertesi gün bitkin ve motivasyonsuzduk.” Sonunda, DFB bile durumu yatıştırmak için devreye girdi ve oyuncu başına 3.000 DM bağışladı.
Ancak artık zorlu maç için profesyonel hazırlıktan söz etmek mümkün değildi. Afrikalılar, o zamanlar Yugoslavya olan takıma 9-0 yenildiler ve bir kez daha futbol tarihine geçtiler – bu, bugüne kadarki en ağır Dünya Kupası yenilgisiydi. Diktatör Mobutu'nun, Kinşasa'daki evinde “Leopards” takımının kasvetli performansından dolayı öfkelendiği ve hatta sonuçlarla tehdit ettiği bildirildi.
“Goodyear” Mayanga Maku, bir zamanlar “Afrikalı Pelé” olarak adlandırılan Mafu Kibonge ve Tshimimu Bwanga (soldan sağa) eski Gelsenkirchen Parkstadion'daki başlama vuruşunda Kongo delegasyonunun bir arkadaşıyla birlikte
Kaynak: Bennie & Cie. Capital GmbH
Daha fazlasını okuyun Reklamcılık
Daha fazlasını okuyun Reklamcılık
50 yıl sonra, Gelsenkirchen'e geri döndük. Eski Parkstadion artık ayakta değil, sadece tribünün tek bir parçası. “Alman seyircilerin oturduğu tribünün artık orada olmaması üzücü, çünkü umutsuzca geride olmamıza rağmen son saniyeye kadar bizi desteklediler,” diyor Mayanga Maku. Mafu Kibonge, Afrikalı Pelé ve Adelard Mayanga ile birlikte sahanın ortasında duruyor, tıpkı 50 yıl önce olduğu gibi, başlama vuruşuna hazır top önünde. Topu birlikte tekmeliyorlardı – Gelsenkirchen kulübünün eski çocukları ile Kongolu bir takım arasındaki dostluk maçının başlangıcı. Bu sefer Afrikalılar aslında dokuz gol atıyor ve tarihi rezalet üç gol yiyerek siliniyor.
50 yıl önce dünya şampiyonu Brezilya'ya karşı oynanan üçüncü grup maçı gerçek bir dönüm noktası yaratmadı. Futbol tarihi üçüncü kez yazıldı: Güney Amerikalı top sihirbazları Jairzinho ve Rivelino, maçın bitimine on dakika kala rakip ceza sahasının yakınında serbest vuruş için topu hazırlarken, Afrikalı Mwepu Ilunga aniden duvardan kurtuldu ve topu tekmeledi. Herkes şaşkınlıkla birbirine baktı, Zaireli adam sarı kart gördü – ancak Brezilyalılar golü kaçırdı.
O zamanlar, yorumcular bunu Afrika'nın deneyimsizliğinin tuhaf bir anı olarak görmezden geldiler. Yıllar sonra, Ilunga İngiliz BBC'sine verdiği bir röportajda şöyle açıkladı: “Çoğu izleyici bunu komik buldu (…) çünkü üzerimizdeki baskıyı anlamadılar.” Mobutu'nun başkanlık muhafızlarını “bizi tehdit etmek için” gönderdiği söyleniyor. (…) Oteli tüm gazetecilere kapattılar ve Brezilya'ya 4-0 yenilirse hiçbirimizin eve dönemeyeceğini söylediler.” Başarısız bir serbest vuruş sayesinde skor 3-0 olarak kaldı.
Kinşasa'ya muzaffer bir dönüş yok
Gelsenkirchen restoranı “Stadtgarten”da Kongo-Alman akşamı. Üç Dünya Kupası gazisi, şehrin temsilcileri ve Kongo büyükelçisi Louise Nzanga Ramazani tarafından onurlandırılır ve bir Afrika barbeküsü vardır. Elbette, her şey futbolla ilgilidir. “Kahire'de Dünya Kupası eleme maçında Mısır'a karşı oynadığımızda, stadyumda 3:2'lik galibiyetimizle tamamen sarhoş olmuş bir Amerikalı vardı,” diyor “Goodyear” Mayanga. “Adı, tüm zamanların en büyük boks efsanesi olan Muhammed Ali'ydi. O zamanlar, George Foreman'a karşı Dünya Kupası maçını Zaire'ye taşımaya karar vermişti.” Futbol kahramanlarının sadece üç maç sonra Kinşasa'ya dönüşü, her şeyden çok muzafferaneydi, diyor Mayanga. “Başkan Mobutu futbola olan ilgisini kaybetmişti, boksa para yatırmayı tercih etti.”
Daha fazlasını okuyun Reklamcılık
Daha fazlasını okuyun Reklamcılık
Ekim ayında, Kinşasa'da Ali ve Foreman arasındaki “Ormanda gürültü” gerçekten de dünya çapında yayınlandı. Mayanga, “Davet edilmedik, kendime bir bilet aldım. Biz 'leoparlar' artık kahraman değildik,” diyor. “Stadyumda hepimiz 'Ali, boma ye!' diye bağırdık.” Ali, onu öldür, “ki bu elbette asla gerçek anlamda söylenmedi.” Uzun bir süre, Zaire'de kimse futboldan bahsetmedi.