Bloom Taksonomisi Nedir?
Bloom Taksonomisi, eğitim alanında hedeflerin ve öğrenme sürecinin sistematik bir şekilde sınıflandırılmasına yardımcı olan bir modeldir. 1956 yılında Benjamin Bloom tarafından geliştirilen bu taksonomi, eğitimsel hedeflerin çeşitli düzeylerini tanımlayarak öğretmenlerin ve eğitimcilerin öğretim stratejilerini daha etkili bir şekilde planlamalarına olanak tanır. Taksonomi, bilişsel becerileri altı ana düzeye ayırarak, öğrencilerin düşünme ve öğrenme yeteneklerini geliştirmeyi amaçlar.
Bloom Taksonomisi Kaça Ayrılır?
Bloom Taksonomisi, genel olarak altı ana düzeye ayrılır. Bu düzeyler, öğrencilere belirli bilgi ve becerileri kazandırmayı hedefleyen bir hiyerarşi şeklinde düzenlenmiştir:
1. Bilgi (Knowledge)
2. Anlama (Comprehension)
3. Uygulama (Application)
4. Analiz (Analysis)
5. Sentez (Synthesis)
6. Değerlendirme (Evaluation)
Bilgi (Knowledge)
Bloom Taksonomisi'nin ilk düzeyi olan Bilgi, temel bilgilerin hatırlanması ve tekrar edilmesi ile ilgilidir. Bu düzeyde öğrenciler, belirli bir konuda bilgi sahibi olurlar ve bu bilgiyi hatırlamak, tanımlamak, listelemek gibi temel bilişsel işlemleri gerçekleştirebilirler. Bilgi düzeyinde öğrenciler, genellikle gerçekler, terimler, temel kavramlar ve olayları öğrenirler.
Anlama (Comprehension)
Bilgi düzeyini takiben gelen Anlama düzeyi, öğrencilerin öğrendikleri bilgileri anlaması ve yorumlaması gerektirir. Bu düzeyde öğrenciler, bilgiyi açıklamak, özetlemek ve yorumlamak gibi işlemleri yapabilirler. Öğrenciler, bilgiyi yalnızca ezberlemekle kalmayıp, bu bilgiyi anlamaya ve başkalarına aktarmaya çalışırlar.
Uygulama (Application)
Uygulama düzeyinde öğrenciler, öğrendikleri bilgileri çeşitli durumlarda kullanabilme yeteneğine sahip olurlar. Bu düzeyde, bilgiyi yeni ve farklı durumlarda uygulama, problemleri çözme ve becerileri kullanma gibi işlemler gerçekleştirilir. Uygulama düzeyi, teorik bilgilerin pratikte nasıl kullanılacağını gösterir.
Analiz (Analysis)
Analiz düzeyi, bilgiyi parçalara ayırma ve bu parçalar arasındaki ilişkileri belirleme becerisini içerir. Öğrenciler, verileri, olayları veya kavramları analiz ederek, neden-sonuç ilişkilerini ve örüntüleri keşfederler. Bu düzey, karmaşık bilgilerin ve problemlerinin anlaşılması için kritik bir beceridir.
Sentez (Synthesis)
Sentez düzeyinde, öğrenciler farklı bilgi parçalarını bir araya getirerek yeni ve özgün bir bütün oluştururlar. Bu düzey, yaratıcılığı ve problem çözme becerisini içerir. Öğrenciler, çeşitli bilgi ve fikirleri birleştirerek yeni hipotezler geliştirme ve yenilikçi çözümler üretme yeteneğine sahip olurlar.
Değerlendirme (Evaluation)
Bloom Taksonomisi'nin son düzeyi olan Değerlendirme, öğrencilerin bilgi ve fikirleri eleştirel bir şekilde değerlendirerek yargılarda bulunmalarını içerir. Bu düzeyde, öğrenciler, çeşitli alternatifleri karşılaştırır, kararlar alır ve fikirlerin veya çözümlerin geçerliliğini test ederler. Değerlendirme, genellikle argümanları ve sonuçları analiz etmek ve doğruluğunu belirlemekle ilgilidir.
Bloom Taksonomisi'nin Güncellenmiş Versiyonu
1990'ların başında Bloom Taksonomisi, eğitimde daha güncel bir yaklaşım sunmak amacıyla yeniden gözden geçirildi. Bu güncellenmiş versiyon, ilk taksonominin temel yapı taşlarını korurken, bilişsel düzeyleri yeniden adlandırarak ve yapılandırarak daha çağdaş bir yaklaşım sundu. Güncellenmiş versiyonda, eski düzeyler aşağıdaki şekilde yeniden adlandırılmıştır:
1. Hatırlama (Remember)
2. Anlama (Understand)
3. Uygulama (Apply)
4. Analiz (Analyze)
5. Değerlendirme (Evaluate)
6. Yaratma (Create)
Güncellenmiş versiyon, Sentez düzeyini Yaratma olarak değiştirmiştir ve böylece daha yaratıcı ve yenilikçi düşünmeyi vurgulamıştır.
Bloom Taksonomisi'nin Eğitimdeki Önemi
Bloom Taksonomisi, eğitimcilerin öğrenme hedeflerini belirlemede ve öğretim stratejilerini planlamada önemli bir araçtır. Her düzey, farklı türde düşünme ve öğrenme becerilerini hedef alır ve bu sayede öğretim süreci daha kapsamlı bir şekilde ele alınabilir. Öğretmenler, öğrencilerin hangi düzeyde olduğunu değerlendirerek uygun öğretim yöntemlerini seçebilir ve öğrencilerin bilişsel gelişimlerini destekleyebilirler.
Bloom Taksonomisi ile İlgili Sık Sorulan Sorular
1. Bloom Taksonomisi nedir?
Bloom Taksonomisi, eğitim hedeflerini ve bilişsel becerileri altı düzeyde sınıflandıran bir modeldir. Bu düzeyler Bilgi, Anlama, Uygulama, Analiz, Sentez ve Değerlendirme olarak belirlenmiştir.
2. Bloom Taksonomisi’nin amacı nedir?
Bloom Taksonomisi’nin amacı, eğitimcilerin öğretim hedeflerini sistematik bir şekilde belirlemelerine ve öğretim stratejilerini etkili bir şekilde planlamalarına yardımcı olmaktır.
3. Güncellenmiş Bloom Taksonomisi nedir?
1990’larda yapılan güncelleme ile eski düzeyler yeniden adlandırılmış ve Sentez yerine Yaratma eklenmiştir. Güncellenmiş düzeyler Hatırlama, Anlama, Uygulama, Analiz, Değerlendirme ve Yaratma olarak belirlenmiştir.
4. Bloom Taksonomisi eğitimde nasıl kullanılır?
Eğitimciler, Bloom Taksonomisi’ni kullanarak öğrencilerin bilişsel becerilerini hedefleyebilir, öğrenme hedeflerini belirleyebilir ve öğretim stratejilerini bu hedeflere göre planlayabilirler.
5. Bloom Taksonomisi neden önemlidir?
Bloom Taksonomisi, eğitimde sistematik bir yaklaşım sağlar ve öğrencilerin düşünme ve öğrenme becerilerini geliştirmeye yönelik stratejiler sunar. Bu nedenle, öğretim sürecinin planlanmasında ve değerlendirilmesinde kritik bir rol oynar.
Sonuç
Bloom Taksonomisi, eğitimde hedeflerin ve öğrenme sürecinin sistematik bir şekilde düzenlenmesine olanak tanıyan önemli bir modeldir. Altı ana düzeyden oluşan bu taksonomi, öğretim stratejilerini daha etkili bir şekilde planlamaya yardımcı olur ve öğrencilerin bilişsel gelişimlerini destekler. Güncellenmiş versiyonu ise çağdaş eğitim yaklaşımlarını yansıtarak, daha yaratıcı ve yenilikçi düşünmeyi teşvik eder. Eğitimciler, Bloom Taksonomisi’ni kullanarak eğitim hedeflerini belirleyebilir ve öğrencilerin öğrenme süreçlerini daha iyi anlayabilirler.
Bloom Taksonomisi, eğitim alanında hedeflerin ve öğrenme sürecinin sistematik bir şekilde sınıflandırılmasına yardımcı olan bir modeldir. 1956 yılında Benjamin Bloom tarafından geliştirilen bu taksonomi, eğitimsel hedeflerin çeşitli düzeylerini tanımlayarak öğretmenlerin ve eğitimcilerin öğretim stratejilerini daha etkili bir şekilde planlamalarına olanak tanır. Taksonomi, bilişsel becerileri altı ana düzeye ayırarak, öğrencilerin düşünme ve öğrenme yeteneklerini geliştirmeyi amaçlar.
Bloom Taksonomisi Kaça Ayrılır?
Bloom Taksonomisi, genel olarak altı ana düzeye ayrılır. Bu düzeyler, öğrencilere belirli bilgi ve becerileri kazandırmayı hedefleyen bir hiyerarşi şeklinde düzenlenmiştir:
1. Bilgi (Knowledge)
2. Anlama (Comprehension)
3. Uygulama (Application)
4. Analiz (Analysis)
5. Sentez (Synthesis)
6. Değerlendirme (Evaluation)
Bilgi (Knowledge)
Bloom Taksonomisi'nin ilk düzeyi olan Bilgi, temel bilgilerin hatırlanması ve tekrar edilmesi ile ilgilidir. Bu düzeyde öğrenciler, belirli bir konuda bilgi sahibi olurlar ve bu bilgiyi hatırlamak, tanımlamak, listelemek gibi temel bilişsel işlemleri gerçekleştirebilirler. Bilgi düzeyinde öğrenciler, genellikle gerçekler, terimler, temel kavramlar ve olayları öğrenirler.
Anlama (Comprehension)
Bilgi düzeyini takiben gelen Anlama düzeyi, öğrencilerin öğrendikleri bilgileri anlaması ve yorumlaması gerektirir. Bu düzeyde öğrenciler, bilgiyi açıklamak, özetlemek ve yorumlamak gibi işlemleri yapabilirler. Öğrenciler, bilgiyi yalnızca ezberlemekle kalmayıp, bu bilgiyi anlamaya ve başkalarına aktarmaya çalışırlar.
Uygulama (Application)
Uygulama düzeyinde öğrenciler, öğrendikleri bilgileri çeşitli durumlarda kullanabilme yeteneğine sahip olurlar. Bu düzeyde, bilgiyi yeni ve farklı durumlarda uygulama, problemleri çözme ve becerileri kullanma gibi işlemler gerçekleştirilir. Uygulama düzeyi, teorik bilgilerin pratikte nasıl kullanılacağını gösterir.
Analiz (Analysis)
Analiz düzeyi, bilgiyi parçalara ayırma ve bu parçalar arasındaki ilişkileri belirleme becerisini içerir. Öğrenciler, verileri, olayları veya kavramları analiz ederek, neden-sonuç ilişkilerini ve örüntüleri keşfederler. Bu düzey, karmaşık bilgilerin ve problemlerinin anlaşılması için kritik bir beceridir.
Sentez (Synthesis)
Sentez düzeyinde, öğrenciler farklı bilgi parçalarını bir araya getirerek yeni ve özgün bir bütün oluştururlar. Bu düzey, yaratıcılığı ve problem çözme becerisini içerir. Öğrenciler, çeşitli bilgi ve fikirleri birleştirerek yeni hipotezler geliştirme ve yenilikçi çözümler üretme yeteneğine sahip olurlar.
Değerlendirme (Evaluation)
Bloom Taksonomisi'nin son düzeyi olan Değerlendirme, öğrencilerin bilgi ve fikirleri eleştirel bir şekilde değerlendirerek yargılarda bulunmalarını içerir. Bu düzeyde, öğrenciler, çeşitli alternatifleri karşılaştırır, kararlar alır ve fikirlerin veya çözümlerin geçerliliğini test ederler. Değerlendirme, genellikle argümanları ve sonuçları analiz etmek ve doğruluğunu belirlemekle ilgilidir.
Bloom Taksonomisi'nin Güncellenmiş Versiyonu
1990'ların başında Bloom Taksonomisi, eğitimde daha güncel bir yaklaşım sunmak amacıyla yeniden gözden geçirildi. Bu güncellenmiş versiyon, ilk taksonominin temel yapı taşlarını korurken, bilişsel düzeyleri yeniden adlandırarak ve yapılandırarak daha çağdaş bir yaklaşım sundu. Güncellenmiş versiyonda, eski düzeyler aşağıdaki şekilde yeniden adlandırılmıştır:
1. Hatırlama (Remember)
2. Anlama (Understand)
3. Uygulama (Apply)
4. Analiz (Analyze)
5. Değerlendirme (Evaluate)
6. Yaratma (Create)
Güncellenmiş versiyon, Sentez düzeyini Yaratma olarak değiştirmiştir ve böylece daha yaratıcı ve yenilikçi düşünmeyi vurgulamıştır.
Bloom Taksonomisi'nin Eğitimdeki Önemi
Bloom Taksonomisi, eğitimcilerin öğrenme hedeflerini belirlemede ve öğretim stratejilerini planlamada önemli bir araçtır. Her düzey, farklı türde düşünme ve öğrenme becerilerini hedef alır ve bu sayede öğretim süreci daha kapsamlı bir şekilde ele alınabilir. Öğretmenler, öğrencilerin hangi düzeyde olduğunu değerlendirerek uygun öğretim yöntemlerini seçebilir ve öğrencilerin bilişsel gelişimlerini destekleyebilirler.
Bloom Taksonomisi ile İlgili Sık Sorulan Sorular
1. Bloom Taksonomisi nedir?
Bloom Taksonomisi, eğitim hedeflerini ve bilişsel becerileri altı düzeyde sınıflandıran bir modeldir. Bu düzeyler Bilgi, Anlama, Uygulama, Analiz, Sentez ve Değerlendirme olarak belirlenmiştir.
2. Bloom Taksonomisi’nin amacı nedir?
Bloom Taksonomisi’nin amacı, eğitimcilerin öğretim hedeflerini sistematik bir şekilde belirlemelerine ve öğretim stratejilerini etkili bir şekilde planlamalarına yardımcı olmaktır.
3. Güncellenmiş Bloom Taksonomisi nedir?
1990’larda yapılan güncelleme ile eski düzeyler yeniden adlandırılmış ve Sentez yerine Yaratma eklenmiştir. Güncellenmiş düzeyler Hatırlama, Anlama, Uygulama, Analiz, Değerlendirme ve Yaratma olarak belirlenmiştir.
4. Bloom Taksonomisi eğitimde nasıl kullanılır?
Eğitimciler, Bloom Taksonomisi’ni kullanarak öğrencilerin bilişsel becerilerini hedefleyebilir, öğrenme hedeflerini belirleyebilir ve öğretim stratejilerini bu hedeflere göre planlayabilirler.
5. Bloom Taksonomisi neden önemlidir?
Bloom Taksonomisi, eğitimde sistematik bir yaklaşım sağlar ve öğrencilerin düşünme ve öğrenme becerilerini geliştirmeye yönelik stratejiler sunar. Bu nedenle, öğretim sürecinin planlanmasında ve değerlendirilmesinde kritik bir rol oynar.
Sonuç
Bloom Taksonomisi, eğitimde hedeflerin ve öğrenme sürecinin sistematik bir şekilde düzenlenmesine olanak tanıyan önemli bir modeldir. Altı ana düzeyden oluşan bu taksonomi, öğretim stratejilerini daha etkili bir şekilde planlamaya yardımcı olur ve öğrencilerin bilişsel gelişimlerini destekler. Güncellenmiş versiyonu ise çağdaş eğitim yaklaşımlarını yansıtarak, daha yaratıcı ve yenilikçi düşünmeyi teşvik eder. Eğitimciler, Bloom Taksonomisi’ni kullanarak eğitim hedeflerini belirleyebilir ve öğrencilerin öğrenme süreçlerini daha iyi anlayabilirler.